وابستگی های ساده ۱

در حال بازخوانی مباحث اعتیاد بودم چند نکته نظرم رو جلب کرد،

در جامعه تصورات مختلفی در مورد اعتیاد وجود داره و بسیاری از ما خواه ناخواه میتونیم به درجاتی از اعتیاد مبتلا بشیم. چه روندی اتفاق میفته که اعتیاد بوجود بیاد؟

فرد ماده ایی رو مصرف میکنه یا عملی رو انجام میده که باعث حس لذت در ذهن میشه. با ترشح ماده دوپامین در مغز (سامانه لیمبیک) حس لذت رقم میخوره.

این دوپامین رو شما مثل یک قاشق شربت گوارا در نظر بگیرید که هر بار در دهان میگذارید از شیرینی و خوشمزگی اون وجودتون به وجد میاد. دوپامین همینکار رو در ذهن انجام میده. در واقع اگه دوپامین نباشه شما از یک قاشق شربت همونقدر لذت میبرید که از خوردن یک قاشق سرکه!

خب شما اگه هر روز چند بار از این شربت گوارا بخورید چه اتفاقی میفته؟ بعد از نهایتا یک هفته دلتون رو میزنه، دلتون یک ماده جایگزین میخواد یا یک رایحه جدید شربت. یا اصلا ممکنه دلتون دیگه شیرینی نکشه و چیزی مثل دوغ بخواید! همه ی این ها به ترشحات هورمونی مغز ربط داره.

خب بریم سراغ گزاره های جدی تر. در روند اعتیاد به مواد مخدر فرد با مصرف مواد احساس سرخوشی میکنه، چرا؟ چون همون ناقل دوپامین در مغزش آزاد شده و احساس لذت شکل گرفته. بعد از چند بار مصرف این فرآیند عادی میشه و مغز به میزان بیشتری دوپامین نیاز داره تا درکی از لذت داشته باشه. فرد معتاد میبینه که اون دز سابق مواد احساس سرخوشی سابق رو نمیده پس یا ماده رو تغییر میده و یا مقدار رو زیاد میکنه و به این صورت روز به روز وابسته تر میشه.

خب چه اشکالی داره؟! 

اینکه فرد بخواد دائم لذت بیشتر و بیشتری ببره چه موردی داره؟ مگه خوشی بده؟ لذت مضره؟!

از چندین جنبه میشه به این سوال جواب داد: 

اول اینکه بله، حد نامشخصی از لذت به شدت بد و آسیب زننده است. بدن توان تحمل ممتد لذت رو نداره و از یک جایی به بعد خود این لذت تبدیل به رنج میشه، تصور کنید که دائم غذا بخورید و این غذا رو بالا بیارید و دوباره غذا بخورید، بعد از چند ساعت دهان شما اصلا مزه غذا رو حس نمیکنه. هورمون ها و ترشحات بدن به هم میریزه و این عمل حکم شکنجه رو پیدا میکنه.

اینکه یک مسئله ایی به انسان لذت میده بخاطر نادر بودن اونه. اگر همین الان دستتون رو در آب خنکی فرو ببرید از خنکی اون لذت میبرید اما اگر از یک روز پیش دستتون رو در آب خنک گذاشته باشید، باز هم این خنکی لذت بخشه؟ عادت کردن به هر مسئله ایی لذتبخش بودن اون رو از بین میبره در واقع سیستم حسی ما دیگه اون محرک رو نادیده میگیره.

پس برای سلامت فرد باید تعادلی بین رنج، لذت و شرایط عادی برقرار باشه. حفظ این چرخه سلامت ذهنی زندگی فرد رو حفظ میکنه.

نکته مهم در مصرف مواد مخدر و سایر اعتیادها با درجه تخریب بالا اینه که موادی که این حجم از لذت رو ایجاد میکنن در سایر قسمت های بدن هم باعث فرآیندهایی میشن که سرعت واکنش ها رو بالا میبره، مثل بالا رفتن متابولیسم بدن. این بالا رفتن بدون کنترل در مدت زمان کوتاه اصطلاحا باعث سوختن سلول ها میشه. شاید شنیده باشید که معتادین به شیشه به شدت لاغر میشن یا برخی مواد باعث خورده شدن و فاسد شدن اعضای بدن فرد درگیر اعتیاد میشن.

حالا بیاید به یکی دیگه از شیوه های رایج اعتیاد که عموما به عنوان اعتیاد شناخته نمیشه بپردازیم و اون هم اعتیاد جنسیه..